Het vraaggesprek bij De Stemming vond plaats van 12 tot 12:20 uur. Ook Jacques Costongs (Voorzitter PvdA Limburg en voormalig wethouder Maastricht) en Jordy Clemens (namens SP-wethouder in Heerlen) schoven aan.

Samen met Jan Muijtjens heb ik me voorbereid op dit complexe vraagstuk. En ik kan jullie vast laten weten dat ‘slechts’ 20 minuten veel te weinig tijd is om een waarlijke boom over dit onderwerp op te zetten. Het gesprek is terug te luisteren via de podcast #144 Dag van de Arbeid, Oekraïne, jongeren en criminaliteit - L1 vanaf ongeveer 53 minuten.

Mocht je interesse hebben neem ik je graag mee in de voorbereiding die ik samen met Jan Muijtjens heb gedaan. Ik heb niet de illusie dat ik met deze eenvoudige voorbereiding DE antwoorden op deze complexe vraagstukken heb gevonden. Ik ben geen wetenschapper. Maar met de kennis van nu zetten we weer goede stappen in de volgende richting; groei van de progressief-sociale beweging middels bundeling van krachten.

Oorsprong 1 mei

In 1890 is er met grote demonstraties actie gevoerd door de brede arbeidersbeweging voor een 8-urige werkdag. En op het congres van de Tweede Internationale in 1891 werd besloten er een jaarlijkse dag van te maken met als thema’s:

  • Strijd voor de achturige werkdag;
  • Pleiten voor andere arbeidsrechten;
  • Voor het behoud van vrede.

(Het laatste ook deze 1 mei 2022 weer van wezenlijk belang met bloedige oorlog op ons continent!)

Het valt niet te ontkennen dat in Europa links, en de sociaaldemocratische partijen in het bijzonder en de vakbeweging, er minder rooskleurig voorstaan dan pakweg 25 jaar geleden, maar er zijn ook lichtpunten:

-In Duitsland werken sociaaldemocraten met Groenen nu samen in een regering.

-Portugal en Spanje hebben linksgeoriënteerde regeringen.

-Frankrijk liet duidelijk zien: als links niet gebundeld de verkiezingen ingaat kan extreemrechts in een sterke positie gebracht worden.

-In Slovenië lukte het vorige week een aansprekende Groene kandidaat met vernieuwend programma een rechts populistische premier te verslaan!

Bundeling van krachten via stembusakkoorden. GroenLinks Sittard-Geleen neemt initiatief.

De GroenLinks afdeling Sittard-Geleen diende in 2020 al resolutie in bij het landelijk congres om voor de Kamerverkiezingen van 2021 te werken aan een Stembusakkoord met andere linkse en progressieve partijen op basis van een gezamenlijk te maken 21 punten programma #Keerpunt21. Dus niet alleen met PvdA maar ook D66, SP, PvdD voor uitnodigen!

Ons GroenLinks congres nam het voorstel van Sittard-Geleen met ruim 90% van de stemmen aan en er is achter de schermen getracht om tot een stembusakkoord te komen. Dat lukt helaas nog niet maar er is wel uit voortgekomen dat PvdA en GroenLinks na de Kamerverkiezingen samen zijn gaan optrekken bij de Formatie en er nu verder gebouwd wordt aan stutten van samenwerking fracties en wellicht straks een gezamenlijke fractie in de Eerste Kamer.  Al werkende leren we wat kan en wat onze leden willen: we zijn anders dan bijv. de PVV, democratische verenigingen waar leden over dit soort zaken beslissingsmacht hebben.

Het gaat wat GroenLinks betreft voor linkse samenwerking om drie belangrijke thema’s die op een dag als 1 Mei hoogstnoodzakelijk zijn:

  • Bestaanszekerheid

Denk aan koopkracht bij stijgende inflatie, betaalbaar wonen en zekerheid bij werk. De veel te doorgeslagen flexibilisering van de arbeid leidde bv op Schiphol tot wilde staking bagagepersoneel die met flex-contracten en te lage minimumloon de prijs betalen terwijl hun KLM-directeur weer een miljoenenbonus opstreek.

  • Klimaatcrisis

Is een wezenlijk vraagstuk dat de mensheid in zijn geheel raakt. Daar moet op alle niveaus actie ondernomen worden: lokaal, landelijk, Europees en mondiaal.

  • Vermogensongelijkheid

Die neemt steeds verder toe: werkenden betalen belastingen, vermogenden via box 2 met alle ontwijkingsmogelijkheden steeds minder. Nederland is in totaal rijker dan ooit maar we hebben wel speciale Minister voor armoede….. Dat is gevolg van politieke keuzes en daar heeft links oplossingen voor terwijl rechts steeds de bestaande belangen verdedigd en niet wil veranderen.

We willen benadrukken dat samenwerken via een stembusakkoord, een gezamenlijk hoofdpuntenprogramma en wellicht een gezamenlijke premier kandidaat ertoe kan leiden dat links met een stembusakkoord nieuwe kiezers kan aantrekken omdat het dan ook gaat om de machtsvraag. Samen kunnen we links/progressieve premier leveren! Met een aantrekkelijke premier-kandidaat van linkse partijen samen kunnen we voorkomen dat Rutte weer wint.

Het woord fusie van partijen is wellicht op termijn het gevolg van krachtenbundeling van onderop maar daar leggen we nu niet de nadruk op. Het is een slechts een vorm en kan mogelijk ooit het gevolg zijn van, maar via stembusakkoorden, fractie-samenwerking of gebundelde lijsten kun je van onderop bouwen aan links-progressieve samenwerking. Daar zit de kracht!

Tussen GroenLinks en PvdA lukt dat al best goed, SP en Partij v.d. Dieren reageren er helaas nog niet echt positief op terwijl we ook die erbij willen betrekken.  Probleempunt met SP en PvdD landelijk is hun toch wel sceptische Europa standpunt: steeds Brussel aanvallen terwijl juist Europese samenwerking hard nodig is in tijd dat er op ons continent weer een oorlog woedt. Aanpak van klimaatcrisis, aanpak van belastingontwijking, aanpak van pandemie: voorbeelden waar echt Europese samenwerking nodig is en waar progressieven en links ook Europese samenwerking en inhoudelijke antwoorden op moeten ontwikkelen.

LOKAAL

Totale versnippering: zes eenmansfracties en in totaal 12 fracties. We hebben als GroenLinks en PvdA gekozen voor fractiesamenwerking.  We werken als 1 fractie de komende 4 jaar. We organiseren gezamenlijke activiteiten en voeren gezamenlijk het politieke debat.

Daaruit kan groeien dat we over vier jaar met een gezamenlijke lijst uitkomen. De ervaringen die we nu opdoen zullen dat gaan bepalen.

Aandachtspunt:

Ik wil af van het benadrukken dat er alleen op links versnippering plaats heeft gevonden. Dat is te eenzijdig. Binnen links zie je pogingen en initiatieven om te bundelen.

Kijk je naar rechts dan constateer ik dat naast een rechtse VVD we te maken hebben met: PVV, FvD, Ja21, van Haga, BBB van Caroline v/d Plas, SGP.  Kortom op rechts is de versplintering compleet en daar zie je geen samenwerkingsinitiatieven maar vooral steeds nieuwe afsplitsingen! Recent nog in senaat Hiddema met weer een eigen fractie….

Waarom is rechts zo sterk?

Het bagatelliseren of ontkennen van klimaatcrisis en noodzakelijke maatregelen, het ontkennen van de stikstofcrisis die natuur bedreigd en het omarmen van boerenbelang bekt lekker weg, stelt kiezers gerust zonder dat problemen die de wetenschap onderbouwd, opgelost worden.

Het gebruiken van ellendige situatie van oorlogsvluchtelingen en afgeven op migratie. Culturele tegenstellingen in het debat brengen en bevolkingsgroepen of een geloof als de islam gelijkstellen met geweld verdringt de sociaaleconomische thema’s als bestaanszekerheid en vermogensongelijkheid.

De wooncrisis de schuld geven van statushouders/vluchtelingen is zeer eenzijdig en verhuld dat de afbraak van de volkshuisvesting, het vrij baan geven aan beleggers en huisjesmelders en de marktwerking centraal stellen. Dat alles is rechts beleid dat veel meer aan de wooncrisis heeft bijgedragen dan de huisvesting van statushouders. Links is er te weinig in geslaagd het debat daarover te laten gaan. Dat mogen we ons aanrekenen. Daarom is vereniging op links ook nodig.

Waarom stemmen grote groepen mensen rechts, terwijl ze persoonlijk belang zouden hebben bij een links economisch beleid?

“Omdat politieke voorkeuren niet meer primair gebaseerd worden op materiële belangen. Vijftig tot honderd jaar gelden was dat nog wél zo. Toen was een marxistische analyse op basis van eigenbelang heel aansprekend. Je had kapitaal tegenover arbeid. Maar naarmate landen welvarender worden en het opleidingsniveau stijgt, verleggen mensen hun aandacht naar meer symbolische kwesties, zoals welke standbeelden er omver moeten worden getrokken.

“Als de Democraten in de VS werkelijk zouden geven om de arbeidersklasse, dan zouden ze zich meer op klasse focussen dan op ras. De Democraten waren ooit de vanzelfsprekende representant van de arbeidersklasse. Maar de witte arbeiders zijn massaal overgestapt naar de Republikeinen. Hetzelfde is in Engeland gebeurd met Labour. Dan heb je echt iets uit te leggen.”

Bronnen/verdieping:

GroenLinks wil stembusakkoord met zoveel mogelijk linkse partijen (trouw.nl)

Home | Wetenschappelijk Bureau GroenLinks Wetenschappelijk Bureau GroenLinks

Nieuw nationalisme – De Groene Amsterdammer

'Links streeft naar gelijkheid, rechts wint' - NEMO Kennislink

Waarom is het gemakkelijker om een linkse mens rechtser te maken dan omgekeerd? (knack.be)