Op meerdere plaatsen in Limburg is er debat over nieuwe grootschalige winkelvoorzieningen en de gevolgen daarvan voor behoud van vitaliteit van de stedelijke centra en wijkwinkelvoorzieningen. In Parkstad woedt een debat over de komst van een mega supermarkt bij het Rodastadion. In Sittard-Geleen is een soortgelijk debat op gang over de komst van een grote Hornbach vestiging en de gevolgen van eerdere besluiten om bij het Fortunastadion grootschalige detailhandel toe te staan. De hoogste tijd voor bezinning, zegt Jan Muijtjens, fractievoorzitter van GroenLinks in Sittard-Geleen.
Limburg heeft een probleem met de alsmaar voortgaande trend om buiten de bestaande stadscentra nieuwe grootschalige detailhandel toe te staan. Uit cijfers van het MKB Limburg blijkt dat we in onze provincie nu al veel te veel vierkante meters aan winkelvloeroppervlak hebben. Kijken we naar het aantal m2 per 1000 inwoners dan staat Limburg met 67% boven het landelijk gemiddelde met stip bovenaan, zo betoogde Drs. Reubsaet van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel vorig jaar in de Limburgse Staten. Nu al blijkt dat in Limburg te maken heeft met méér dan gemiddelde leegstand van winkels. En we weten inmiddels uit recente bevolkingsprognoses dat we in Limburg komende jaren te maken gaan krijgen met een structurele krimp van het aantal inwoners. Dit betekent dat de bestaande fijnmazige winkelstructuur onder grote druk komt te staan en dat kan grote gevolgen hebben voor behoud van de vitaliteit en aantrekkingskracht van de stadscentra en voor de leefbaarheid zo belangrijke wijkwinkelvoorzieningen.
In Sittard-Geleen heeft het stadsbestuur in opdracht van de gemeenteraad een detailhandelsvisie op papier gezet. Uit de cijfers blijkt dat er voor alle branches in onze stad in feite nu al teveel winkelvierkante meters aanwezig zijn. Dat betekent dat terughoudend moet worden omgegaan met het toevoegen van nieuw winkelvloeroppervlak. Zeker als dat buiten de bestaande centra en wijkwinkelcentra gaat gebeuren. In landen als Amerika en Frankrijk is zichtbaar wat het effect is als winkels naar de buitenkant van een dorp of stad trekken. Veel leegstand in de centra waardoor de kwaliteit van de leefomgeving achteruit holt en gevoelens van onveiligheid de kop op steken. Zeker voor dagelijkse boodschappen is het in een vergrijzende samenleving voor de leefbaarheid van essentieel belang dat in de centra en de wijken mensen keuzemogelijkheden hebben voor hun dagelijks boodschappen. Dat voorkomt ook onnodige auto-mobiliteit.
Actueel in Sittard-Geleen is het verzoek van de Duitse prijsvechter Hornbach om op de bestaande locatie van haar tuincentrum een grootschalige bouwmarkt ( 18.000 m2) te willen realiseren. In de publieke opinie is er onbegrip over de opstelling van het stadsbestuur om hier terughoudend op te reageren. Hornbach speelt het gevecht hard. Ze hebben aangekondigd dat op 1 juni de poorten van de huidige vestiging dicht gaan als ze de grootschalige uitbreiding hier niet mogen realiseren. Ze spelen gemeenten tegen elkaar uit door aan te kondigen dat als ze in de centrumstad hun zin niet krijgen ze dan in Beek of Stein hun plan willen realiseren.
Natuurlijk is de doe-het-zelf branche niet te vergelijken met de food-sector waar mensen dagelijks gebruik van maken. Maar uit de onderzoeken van deskundige bureaus blijkt dat het toestaan van deze grootschalige Doe Het Zelfketen betekent dat er duurzame ontwrichting zal optreden in de bestaande aanbodstructuur. Kleinere speciaalzaken op het vlak van doe het zelfartikelen, aanwezig in de centra van Sittard en Geleen dreigen dan het loodje te leggen met hogere leegstand in die centra tot gevolg! En de bestaande doe het zelf winkels in Sittard-Noord kunnen dan niet overeind blijven waarmee de bestaande, bewust gekozen gespreide aanbodstructuur, voor de consument in gevaar komt. Organisaties als het MKB Limburg, Kamer van Koophandel en Hoofdbedrijfschap Detailhandel steunen de gemeente in haar opvatting dat we uiterst zorgvuldig moeten zijn om de bestaande fijnmazige detailhandelsstructuur te beschermen. Het is dan ook merkwaardig dat partijen als CDA en VVD, welke zich altijd zo beroepen op hun bondgenootschap met de MKB-sector, nu dwars tegen alle adviezen in, achter de wens van Hornbach aanhollen.
Dit toelaten betekent dat je op termijn de in Nederland unieke fijnmazige detailhandelsstructuur op het spel zet. De consument en de leefbaarheid op langere termijn zijn daarmee niet gediend. Het wordt de hoogste tijd dat gemeenten zich niet tegen elkaar laten uitspelen en niet meedoen aan de onderlinge wedrace om zoveel mogelijk nieuw winkelvloeroppervlak te realiseren. Wat voor de korte termijn aardig oogt kan voor de langere termijn uiterst nadelige gevolgen hebben.
Jan Muijtjens
fractievoorzitter GroenLinks in Sittard-Geleen